Bu yazımızda, genel ağda çokça araştırılan sürçülisan sözcüğünün kökeni, anlamı ve cümle içindeki kullanımıyla beraber sürçülisan etmek birleşik fiilini ve sürçülisan ettiysek affola ifadesini irdeleyeceğiz. Sürçülisan, Türkçe kökenli sürçmek fiili ile Arapça kökenli lisan sözcüklerinin birleşmesiyle oluşmuş bir birleşik kelimedir. Sözlüğe baktığımızda sürçülisan sözcüğünün, “ağızdan yanlış söz çıkması, dil sürçmesi” gibi anlamlara geldiğini görmekteyiz. Aşağıdaki örnek üzerinden bu sözcüğün kullanımına daha yakından bakalım.
Örnek 1: Konuşmacı sürçülisan ettikçe dinleyiciler tebessüm ediyordu.
Yukarıda yer verilen örnekte de görüldüğü üzere dilimizde sürçülisan sözcüğü, genelde “etmek” yardımcı fiiliyle kullanılmaktadır. Bu durumda, sürçülisan etmek birleşik fiilinin, “dil sürçmesi nedeniyle yanlış bir söz söylemek” anlamına geldiğini söyleyebiliriz. Basit bir örnek vermek gerekirse konuşmasında “halel getirmek” demek isterken “helal getirmek” diyen birisi sürçülisan etmiş olur.
Ayrıca, sürçülisan sözcüğü, geleneksel Türk tiyatrosuyla özdeşleşmiş, çoğumuzun aşina olduğu sürçülisan ettiysek affola ifadesinde de geçmektedir. Bu bağlamda, bir tiyatro oyununun, haber bülteninin veya tartışma programının sonunda, oyuncu, spiker ya da konuşmacı, dil sürçmesi nedeniyle sarf ettiği hatalı sözlerden dolayı izleyicilerin ve dinleyicilerin hoşgörüsüne sığınmaktadır.
Son olarak, sürçülisan sözcüğünün yazımında sıklıkla hata yapıldığını hatırlatalım. TDK’ye göre sürçülisan olarak yazılması gereken bu sözcüğün sürç-i lisan, sürçilisan, sürçü lisan vb. şekillerde yazılabildiğine rastlamaktayız. Bu gibi yazım hatalarını önlemek adına yazılışında tereddüt ettiğimiz sözcüklerin doğru yazımlarını sözlükten teyit edebiliriz.