Bu yazımızda, TDK ve Birlisan’ı temel alarak dumur sözcüğüne odaklanıp “Dumura uğramak nedir? Dumur olmak nedir?” gibi sorulara cevap vereceğiz. Öncelikle, dumur sözcüğünün dilimize Arapçadan geçtiğini belirtelim. Peki, dumur ne demek? Dumur ne anlama geliyor? Sözlüğe baktığımızda dumur sözcüğünün, cümlede isim görevinde kullanılan bir fizyoloji terimi olduğunu ve “bir organın beslenemeyerek küçülmesi, körelmesi” anlamına geldiğini görmekteyiz. Aşağıda, dumur sözcüğünün kullanımına ilişkin bir örneğe yer verilmektedir.
Örnek 1: Yetersiz beslenme, vücuttaki hayati organların dumuruna yol açabilir.
Dumur sözcüğüne uğramak fiili getirilerek oluşturulan dumura uğramak birleşik fiili, yine bir fizyoloji terimi olarak bir organa ithafen, “beslenemeyerek küçülmek, körelmek” gibi anlamları barındırmaktadır. Aşağıdaki cümle, dumura uğramak birleşik fiilinin mecazen, yani “işlevini yitirmek, körelmek” gibi anlamlarda kullanımına örnek verilebilir.
Örnek 2: Aşk, bende öyle dumura uğramış bir duygu ki sevmek hasretini bile duyamıyorum. (Reşat Nuri Güntekin)
Ayrıca, dumura uğramak, son yıllarda teklifsiz konuşmada, “şoke olmak, şaşırmak” gibi anlamlara gelecek şekilde de kullanılmaktadır. Bu noktada, dumur sözcüğüne olmak yardımcı fiilinin getirilmesiyle oluşturulan dumur olmak birleşik fiilinin de aynı anlamda kullanılabildiğini belirtmekte fayda var. Aşağıda, dumura uğramak ve dumur olmak birleşik fiillerinin bu bağlamdaki kullanımlarına ilişkin örnekler yer almaktadır.
Örnek 3: Zehirsiz sandığı yılanın kobra yavrusu olduğunu öğrenince dumura uğradı.
Örnek 4: Derbide galibiyete kilitlenen taraftar, alınan yenilgi sonrası dumur oldu.