Bu yazımızda, TDK ve Birlisan’ı referans alarak medet sözcüğünü ve bu sözcükle kurulan medet beklemek ve medet ummak birleşik fiillerini mercek altına alacağız. Öncelikle, medet sözcüğünün dilimize Arapçadan geçtiği belirtelim. Peki, medet ne demek? Medet ne anlama geliyor? Sözlüğe baktığımızda medet sözcüğünün, cümlede isim ve ünlem şeklinde kullanılabilen iki anlama geldiğini görmekteyiz. Sözü edilen anlamlara ve ilgili örnek cümlelere aşağıda yer verilmektedir.
1. (isim) İmdat, yardım.
Örnek 1: Üvey evlatlarından medet bulamayınca el âleme avuç açtı.
2. (ünlem) Yardım isterken kullanılan bir söz.
Örnek 2: Şeyhimiz sırra kadem bastı, medet ya erenler!
Medet sözcüğüne “beklemek” ve “ummak” yardımcı fiilleri getirilerek oluşturulan medet beklemek ve medet ummak birleşik fiilleri eş anlamlı olup “birinden veya bir şeyden yardım alma ümidinde olmak” anlamını karşılamaktadır. Aşağıda, sözü edilen birleşik fiillerin kullanımlarına yönelik örnek cümleler yer almaktadır.
Örnek 3: Yavrusunu büyütüp yetiştirirken kimseciklerden medet beklemedi.
Örnek 4: Emin ol ki dağınık ve kasvetli bir cemiyet içinde aşktan bile medet ummayız. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
Yazımızı noktalamadan önce, ünlem işareti ile beraber kullanılan medet Allah (!) ifadesinin, “zor durumda kalındığında Allah’tan yardım istemek için kullanılan bir söz” olduğunu hatırlatalım. Aşağıda, bu ünlem ifadesinin kullanımına yönelik örnek bir cümle yer almaktadır.
Örnek 5: O sırada Mehmet Efendi, “Medet Allah!” deyip kendini hamamdan dışarı attı.