Bu yazımızda, genel ağda çokça aratılan babında ve bapta ifadelerinin anlamlarına ve cümle içindeki kullanımlarına odaklanacağız. Öncelikle, TDK sözlüğünde bu ifadelerin bulunmadığını görmekteyiz. Bunun nedeni, babında ve bapta ifadelerinin, Arapça kökenli olan bap sözcüğünden türetilmiş olmalarıdır. Öyleyse, bap sözcüğünü irdeleyerek babında ve bapta ifadelerini çözümlemeye çalışalım. Sözlüğe baktığımızda bap sözcüğünün, cümlede isim (eskimiş) görevinde kullanılan dört anlamı olduğunu görmekteyiz. Bu sözcüğün dördüncü anlamının, dilbilgisi terimi olduğunu göz önünde bulunduralım.
1. Kapı.
2. Kitaplarda bölüm, başlık.
3. Husus, konu.
4. Arap dil bilgisinde mastar çeşitlerinden her biri.
Bap sözcüğüne belirtme ve bulunma durumu eki getirilerek türetilmiş olan babında ifadesinin, bap sözcüğünün üçüncü anlamıyla yakından ilişkili olduğunu söyleyebiliriz. Yani, babında ifadesi “hususunda, konusunda, bağlamında” gibi anlamlara karşılık gelmektedir. Aşağıdaki cümle, babında ifadesinin kullanımını örneklemektedir.
Örnek 1: Değişik bir bakış açısı sunması babında, yazıda onun görüşlerine de yer verdim.
Ayrıca, babında ifadesinin cümlede “maksadıyla, niyetiyle” gibi anlamlara gelecek şekilde kullanılabildiğini de hatırlatalım. Aşağıdaki cümleler, bu tarz bir kullanıma örnek teşkil etmektedir.
Örnek 2: Uyarılarımı hatırlatma babında yineledim.
Örnek 3: O sözleri şaka babında söylemiştim, alınacağını nereden bilebilirdim?
Bap sözcüğüne bulunma durumu eki getirilerek oluşturulmuş olan bapta ifadesi de “hususta, konuda, bağlamda” gibi anlamlara gelmekte ve genellikle “bu” ve “o” işaret sıfatlarıyla beraber kullanılmaktadır. Aşağıdaki cümleler, bu ifadenin kullanımını örneklemektedir.
Örnek 4: Dediklerimi harfiyen yerine getirdi, bu bapta onu suçlayamam.
Örnek 5: Elimden geleni yaptım, o bapta müsterihim.