Bu yazımızda, “FOMO nedir?” sorusuna cevap verip FOMO ile başa çıkmaya yönelik bazı önerilerde bulunacağız. Son dönemde, özellikle kripto paraların ve bu paraların işlem gördüğü borsaların popülerleşmesiyle beraber yeni bir kavram hayatımıza girdi: FOMO. İngilizcesi “Fear of Missing Out” olan ifadenin baş harflerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş olan bu kısaltma, Türkçeye “fırsatı kaçırma korkusu” olarak çevrilebilir. Daha açık bir ifadeyle FOMO, özellikle kripto para dünyasında gelişen imkân ve fırsatlardan vaktinde veya yeterince yararlanamama düşüncesinden kaynaklanan yoğun bir endişe ve tedirginlik hâline işaret ediyor. Çeşitli nedenlerle yükseliş trendinde olan bir piyasada işlem yapamama ve dolayısıyla kazanç fırsatını kaçırıyor olma düşüncesi ve bunun yarattığı olumsuz psikolojik etkiler FOMO’ya örnek olarak verilebilir. Bu hezeyan hâli, kişinin sürekli kendini suçlayıp yetersiz görmesine kadar varabilir. Böyle durumlarda FOMO, gündelik hayatı sekteye uğratarak zihin ve beden sağlığını tehdit edebilir.
Geleneksel borsalarda işlemler belirli zaman dilimlerinde gerçekleştirilirken kripto para borsalarında durmaksızın işlem yapılmaktadır. Üstelik, bu tarz borsalarda fiyat hareketliliği çok fazladır. Birkaç saatin içinde büyük kazançlar veya kayıplar yaşanabilmektedir. Hiç şüphe yok ki bu devamlılık ve oynaklık, FOMO’nun oluşmasındaki başlıca etkenlerdendir. Ayrıca, kısa bir zaman zarfında yüksek kâra ulaşma arzusu ve beklentisi FOMO’yu tetikleyebilir. Tüm bunlardan hareketle FOMO’nun kökeninde, suçluluk ve yetersizlik duygularıyla beraber kişisel beklentilerin gerçekleşmemesi sonucu yaşanan hayal kırıklığının yattığı söylenebilir.
Peki, FOMO ile başa çıkmak için ne yapmalıyız? Öncelikle yatırımın bir tercih doğrultusunda yapıldığını unutmamamız gerek. Belirli bir yatırım aracını seçerek birikimlerimizi oraya yönlendiririz. Böylelikle, seçtiğimiz yatırım aracının risklerini ve dinamiklerini üstlenmiş oluruz. Bu bakımdan, yatırım yapmadan önce beklentilerimizi ve bu yatırımın beraberinde getireceği süreçleri enikonu değerlendirmeliyiz. Yatırımlarımızı kripto para piyasalarına yönlendireceksek bunun yüksek riskle beraber yoğun strese yol açabileceğini gözden kaçırmamalıyız. Unutulmamalıdır ki kripto para piyasalarına oranla çok daha düşük riskli ve durağan yatırım mecralarında oluşan fırsatlar daha rahat takip edilebilir. Ayrıca, yatırımları uzun vadeye yayarak beklentiyi belirli bir seviyede tutmak, FOMO’ya kapılma ihtimalini azaltacaktır.
Diyelim ki bilerek ve isteyerek yatırım tercihimizi kripto paradan yana kullandık. Bu durumda, FOMO’dan uzak durmak için belirli bir zihinsel perspektif oluşturmamız şart. Bunun yolu, kendimize fırsatların geçici değil de sürekli olduğunu hatırlatmaktan geçiyor. Piyasa şartlarında çok büyük değişiklikler olmadığı sürece, yüksek risk ve hareketlilikle özdeşleşen kripto para piyasaları çeşitli imkânlar sunmaya devam edecektir. Ayrıca, belirli bir zamanda fırsat olarak algılanıp alınan bir pozisyon, sonrasında büyük bir kayba neden olabilir. Bu yüzden de kripto para piyasalarındaki yatırımların belirli bir disipline ve zaman planına sadık kalınarak yapılmasına gayret edilmelidir.
Bilgisayar, tablet veya akıllı telefondan sürekli piyasaları takip ederek geçirilen zamanın azaltılması, FOMO’nun etkisini hafifletebilir. Özellikle sanal dünyadan uzaklaşıp çeşitli meşgalelere yönelmek, dikkatin farklı alanlara taşınmasını sağlayabilir. Stresle Başa Çıkma adlı yazıda bahsedilen yöntemleri uygulayarak FOMO kaynaklı stresi yenmeye yönelik bazı stratejiler geliştirebilirsiniz.
* Bu blog yazısında kullanılan görsel Ketut Subiyanto’ya aittir.