Bu yazımızda, semere sözcüğünün kökeni, anlamı ve cümle içindeki kullanımıyla beraber bu sözcükle kurulan semeresini almak, semeresini görmek ve semeresini vermek birleşik fiillerini irdeleyeceğiz. Sözlüğe baktığımızda Arapça kökenli olan semere sözcüğünün, cümlede isim (eskimiş) görevinde kullanılan iki anlamı olduğunu görmekteyiz.
1. Doğadan elde edilen faydalı şey, ürün.
2. İstenilen, beklenilen sonuç, verim.
Türkçede, semere sözcüğünün genelde ikinci anlamıyla kullanıldığını belirtmekte fayda var. Bu bağlamda, semerenin emek verilerek elde edildiğini ve genelde olumlu bir sonuca işaret ettiğini söyleyebiliriz. Aşağıdaki örnekler üzerinden semere sözcüğünün kullanımına bakalım.
Örnek 1: Onca emeğinin semeresi, bir hayal kırıklığından ibaretti.
Örnek 2: Sonunda bu zahmetli uğraşın semeresini görür gibi oldu. (Ahmet Ümit)
Eş anlamlı olan semeresini almak ve semeresini görmek birleşik fiilleri, “istenilen, beklenilen sonuca ulaşmak, verim elde etmek” gibi anlamlara gelmektedir. Aşağıdaki cümleler, bu ifadelerin kullanımlarını örneklemektedir.
Örnek 3: Geç de olsa çalışmalarının semeresini aldı.
Örnek 4: Alın terinin semeresini görmeden akşamı ettiği çok oldu.
Benzer şekilde, semeresini vermek birleşik fiili, “istenilen beklenilen sonuca ulaşmak, verim sağlamak” gibi anlamlara karşılık gelmektedir. Aşağıdaki örnek cümle üzerinden bu ifadenin nasıl kullanıldığını görelim.
Örnek 5: Nitekim bu hummalı faaliyet, semeresini vermekte gecikmedi. (Haldun Taner)