Bu yazımızda, TDK ve Birlisan’ı referans alarak tevessül ve bu sözcükle kurulan tevessül etmek ifadelerine odaklanacağız. Öncelikle, tevessül sözcüğünün Arapça kökenli olduğunu belirtelim. Peki, tevessül ne demek? Tevessül ne anlama geliyor? Sözlüğe baktığımızda tevessül sözcüğünün cümlede isim (eskimiş) görevinde kullanıldığını ve “başlama, girişme” gibi anlamlara geldiğini görmekteyiz. Bu noktada, siyasi söylemlerde de sık sık kendine yer bulan bu sözcüğün, “teşebbüs etme, yeltenme” anlamlarında da kullanıldığını not etmekte yarar var. Aşağıdaki cümle, tevessül sözcüğünün kullanımını örneklemektedir.
Örnek 1: Sokak çocuklarının bu türlü sakıncalı davranışlara tevessüllerinin altında ciddi çocukluk travmaları yatıyordu.
Tevessül, konuşmada ve yazıda daha ziyade “etmek” yardımcı fiiliyle birleşerek “başlamak, girişmek” ya da yukarıda belirttiğimiz gibi “teşebbüs etmek, yeltenmek” gibi anlamlar barındıran tevessül etmek şeklinde kullanılmaktadır. Aşağıdaki örnek cümleyi inceleyerek tevessül etmek birleşik fiilinin kullanımına daha yakından bakalım.
Örnek 2: Sınavda kopya çekmeye tevessül edenlere katiyetle ceza verilecek.
Bunun yanında, tevessül ve dolayısıyla tevessül etmek ifadeleri dinî bir bağlamda da karşımıza çıkabiliyor. Bu yönüyle, Din İşleri Yüksek Kurulu tarafından yapılan tanıma göre tevessül ve tevessül etmek, “Allah’a yaklaşmak veya bir dileğin kabul edilmesini ya da bir musibetin defedilmesini sağlamak amacıyla dua esnasında Allah’ın güzel isimlerinden veya yüce sıfatlarından birini, işlenen iyi bir ameli veya yaşamakta olan salih bir insanın duasını vasıta kılma(k)” demektir. Aşağıdaki cümle, tevessül sözcüğünün dinî bağlamda kullanımını örneklemektedir.
Örnek 3: Çeşitli hadisler ışığında, İslam’da tevessülün caiz olduğu söylenebilir.
Bu konuyla bağlantılı olarak tevessül ile aynı köke dayanan vesile sözcüğü ile ilgili bilgi edinmek için Vesile Ne Demek? adlı yazıyı okuyabilirsiniz.