Bu yazımızda, “ve benzeri, vesaire, ve diğerleri” ifadelerinin anlamlarını ve kısaltmalarını inceleyeceğiz. Genel ağda çokça araştırılan ve tartışılan bu konuyu, TDK’nin Kısaltmalar Dizini’ni referans alarak açıklığa kavuşturmaya çalışacağız.
Öncelikle, ve benzeri ifadesine bakalım. Sözü edilen ifade, sayılan birkaç şeyin benzerlerinin de bulunduğunu belirtmek için kullanılıyor, eş anlamlısı “vesaire”. TDK’nin Kısaltmalar Dizini’ne baktığımızda “ve benzeri” ifadesinin kısaltmasının “vb.” olduğunu, dahası bu ifadenin, “ve başkası, ve başkaları, ve benzerleri, ve bunun gibi” gibi anlamları da kapsadığını görmekteyiz. Örnekler verip “vb.” kısaltmasının kullanımını inceleyelim.
Örnek 1: En basit ifadeyle öfke, tehdit vb. karşısında gösterilen saldırganlık tepkisi olarak tanımlanabilir. (Ve benzeri)
Örnek 2: Yayım; kitap, gazete vb.nin basılıp dağıtılmasıdır. (Ve benzerleri)
Örnek 3: Yönetmen, senarist vb.nın da bulunduğu bir grup, yapımdan ayrıldıklarını duyurdu. (Ve başkaları)
Yukarıdaki ikinci ve üçüncü örneğe dikkat edersek kısaltmaların devamında kullanılan altı çizili tamamlayıcı harflerin, bu kısaltmalara bitişik yazıldığını, yani arada herhangi bir boşluk bırakılmadığını görmekteyiz. Çok yaygın olmasa da üçüncü örnekte, “vb.” kısaltması “ve başkaları” anlamında kullanılmış ve tamamlayıcı harfler söyleyiş bakımından bu ifadeye uygun olarak belirlenmiştir. Ayrıca, birinci örnekteki “vb.” ifadesi, öfkenin tanımı yapılırken sayılan bir şeyden (tehdit) sonra kullanılmıştır. Bu tarz bir kullanımı, “vb.” ifadesinden önce en az bir şeyin belirtilmesi gerektiği şeklinde yorumlayabiliriz.
Vesaire de “ve benzeri” gibi sayılan birkaç şeyin benzerlerinin de bulunduğunu belirtmek için kullanılan bir söz ve “vs.” şeklinde kısaltılıyor. “Ve benzeri” ile ilgili yukarıda bahsedilen bütün kurallar “vesaire” için de geçerli. Aşağıdaki cümle, bu ifadenin kullanımını örneklemektedir.
Örnek 4: İlk Çağ’da top, tüfek vs. daha icat edilmemişti.
Ve diğerleri ifadesi, üçten fazla yazarı olan yayınlar kaynak gösterilirken ilk adın dışında kalanları belirtirken kullanılıyor ve “vd.” şeklinde kısaltılıyor. Zaman zaman “ve benzeri, vesaire” yerine kullanılsa da “ve diğerleri” ifadesinin sadece makale, araştırma vb. yayınlara özgü olduğunu, bu yönüyle de kısaltmasının, tamamlayıcı harfler getirilmeden kullanıldığını varsayabiliriz.