Bu yazımızda, yoganın anlamını inceleyip “Yoga nedir?” sorusuna cevap bulmaya çalışacağız. Sanskrit dilinde yoga kelimesi kavuşma, bir araya gelme, birlik ve yöntem anlamlarına gelmektedir. Ünlü Hint yogi Paramahansa Yogananda, Bir Yogi’nin Otobiyografisi adlı eserinde yogayı düşüncelerin doğal çalkantılarını zapt etme yöntemi olarak tarif etmektedir. Güneşin şifalı ışınları gibi yoga da Doğu’nun ve Batı’nın insanları için aynı derecede yararlıdır. İnsanların düşünceleri, dinmek bilmez bir kapris denizi gibidir. İşte bu yüzden de zihni kontrol etme bilimi olan yoga için belirgin bir ihtiyaç vardır.
Yoga Sutraları’nın yazarı Patanjali yogayı, bilinçte birbirini takip edip duran dalgaların nötr hâle getirilmesi olarak tanımlar. İnsan, yoganın pratik teknikleri sayesinde, spekülasyonun kısır dünyalarını sonsuza dek geride bırakır ve deneyimle asıl özü idrak eder.
Patanjali’nin yoga sistemi, “Sekiz Yanlı Yol” olarak bilinir. İlk adımlar (1) Yama (ahlaki davranış) ve (2) Niyama’dır (dini örfler). Yama, başkalarını incitmeyerek, doğru davranarak, çalmayarak, kendine hâkim olarak ve açgözlülük yapmayarak yerine getirilir. Niyama’nın buyrukları bedenin ve zihnin temizliği, her türlü şart karşısında hoşnutluk, kendini disipline sokma, kendini inceleme (tefekkür), kendini Tanrı’ya ve guruya adamaktır. Sonraki adımlar şunlardır: (3) Asana (doğru duruş): Meditasyon için omurga dik olmalı ve beden, herhangi bir tarafa devrilmeyecek biçimde rahat bir pozisyonda tutulmalıdır. (4) Pranayama, süptil hayat akımlarının kontrolüdür. (5) Pratyahara, duyuların dış cisimlerden çekilmesidir. (6) Dharana (konsantrasyon), zihni bir düşünceye odaklamadır. (7) Dhyana, meditasyondur. (8) Samadhi, üstün bilinç deneyimidir. Yoga’nın Sekiz Yanlı Yol’u, kişiyi son amaç olan Kaivalya’ya (mutlaklık) götürür ve bu durumda yogi, tüm zihinsel kavrayışların ötesindeki gerçeği idrak eder.