Bu yazımızda, TDK ve Birlisan’ı esas alarak ehvenişer kelimesinin kökenini, anlamını ve cümle içindeki kullanımını inceleyeceğiz. Ehvenişer, Arapça kökenli olan ehven ve şer kelimelerinden müteşekkil bir birleşik sözcük. Sırasıyla bu kelimelere odaklanıp “Ehvenişer nedir?” sorusunu cevaplamaya çalışalım. Ehven, cümlede sıfat (eskimiş) görevinde kullanılmakta ve “zararı az, en zararsız ya da ucuz” gibi anlamlara gelmektedir. Aşağıdaki cümleler, ehven kelimesinin iki farklı anlamdaki kullanımını örneklemektedir.
Örnek 1: Gurbette yurt özlemi çekmek, kendi memleketinde aç kalmaktan ehvendir.
Örnek 2: Pazarda pırasa ve ıspanak mebzul, üstelik ehven de.
Dikkat edersek birinci örnekte ehven, iki durum arasında mukayese yapılmasını sağlayıp bir durumun diğerine göre daha iyi olduğunu belirtiyor; ikinci örnekte ise “ucuz” anlamında. Diğer taraftan, cümlede hem isim hem de sıfat görevinde kullanılabilen şer, “kötülük, fenalık ya da kötü, fena” gibi anlamlar barındırmaktadır. Aşağıda yer verilen birinci örnekte şer, isim; ikinci örnekte ise sıfat görevi üstlenmiştir.
Örnek 3: Akşamın hayrından sabahın şerri iyidir (yeğdir). (Atasözü)
Örnek 4: Şer bir işe bulaştın mı yakanı bir türlü ondan kurtaramazsın.
Peki, ehvenişer ne demek? Ehvenişer ne anlama geliyor? Sözlüğe baktığımızda ehvenişer birleşik kelimesinin cümlede isim görevinde kullanıldığını ve “kötü olanların içinde en iyisi” anlamına geldiğini görmekteyiz. Arapça dil bilgisi kurallarına göre oluşturulan ve kısaca “kötünün iyisi” olarak tanımlayabileceğimiz ehvenişerin, ehvenin ilk anlamıyla şerrin ikinci anlamını ihtiva ettiğini söylemek yanlış olmaz. Aşağıda, bu sözcüğün kullanımına ilişkin örnek bir cümle yer almaktadır.
Örnek 5: Mevcut duruma bakıldığında hükûmette reform yapılması ehvenişerdi.
Ehvenişer gibi Arapça kökenli ve birleşik kelime olan teşrikimesai ve müruruzaman sözcükleriyle ilgili bilgi edinmek için Teşrikimesai Ne Demek? ve Müruruzaman Ne Demek? adlı yazıları okuyabilirsiniz.